από την Εβίτα Κουριδάκη
«Καλύτερα ένα τσακισμένο κόκαλο, παρά ένα τσακισμένο πνεύμα!», Ιnternational Play Association World Conference, 2011.
Η διαφορά του «Ριψοκίνδυνου Παιχνιδιού» (“Risky Play”) από το απλό παιχνίδι, είναι η αύξηση της πιθανότητας τραυματισμού. Μπορεί να είναι το σκαρφάλωμα σε ένα δέντρο, το γρήγορο τρέξιμο, το άλμα από ύψος, το τρέξιμο σε κατηφόρα – ανηφόρα κ.ά.
Τα παιδιά περιγράφουν το ριψοκίνδυνο παιχνίδι ως εξής: «Σφίχτηκε η καρδιά μου!», «Η καρδιά μου κάνει μπουμ-μπουμ!», «Μεγαλώνουν τα μάτια μου!», «Μπορώ να το κάνω!», «Είναι αστεία τρομαχτικό!» (Ellen Sandseter, 2017).
Ας θυμηθούμε εκείνο το συναίσθημα που είχαμε όταν ήμασταν παιδιά και «έτρεμε η καρδιά μας», αλλά και πόσο δυνατοί αισθανόμασταν όταν τα καταφέρναμε ή πως δεν το ξανά-επιχειρούσαμε, αν δεν τα καταφέρναμε! Αυτή ακριβώς η συνειδητοποίηση είναι που μας ενδιαφέρει στο ριψοκίνδυνο παιχνίδι: το ότι μαθαίνει στα παιδιά να διαχειρίζονται το ρίσκο που παίρνουν, να δοκιμάζουν το σώμα τους και να εξερευνούν όλα όσα μπορούν και δε μπορούν να κάνουν με αυτό.
Και γιατί είναι άραγε, τόσο σημαντική η διαχείριση ρίσκου;
Ένας λόγος, σύμφωνα με στατιστικές, είναι πως αν ως παιδί πάρεις ρίσκα, δεν θα έχεις τόση ανάγκη ως ενήλικας να εκτεθείς στον κίνδυνο ακριβώς επειδή θα τον έχεις ήδη γνωρίσει (π.χ. οδήγηση χωρίς κράνος, οδήγηση με υψηλή ταχύτητα).
Ένας άλλος λόγος, είναι η δημιουργία μιας σαφούς αυτοεικόνας, όπου το παιδί γνωρίζει τις δυνάμεις, τις δυνατότητες, αλλά και τα όρια του. Γνωρίζει τον εαυτό του κι όλα όσα μπορεί και δε μπορεί να κάνει. Παράλληλα, ενισχύει την αυτοπεποίθησή του, καθώς εκτίθεται στον κίνδυνο και τα καταφέρνει.
Εδώ χρειάζεται να είμαστε λίγο προσεκτικοί στη διαχείριση των ορίων και να παρατηρούμε τις διαφορές επικινδυνότητας κάθε χώρου ξεχωριστά. Κάθε μέρος έχει τις δικές του συμφωνίες ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του, ώστε να μένουμε όλοι ασφαλείς. Ο δικός μας λόγος, θα γίνει οδηγός του παιδιού και θα το βοηθήσει να μάθει πώς να διαχειρίζεται το ριψοκίνδυνο παιχνίδι του. Αντί για φράσεις που ενισχύουν το άγχος ή την ανασφάλεια όπως: «Πρόσεχε!», «Θα χτυπήσεις!», «Μην ανέβεις!», «Θα πέσεις!», «Μην τρέχεις!», χρησιμοποιούμε φράσεις που βοηθούν και ενισχύουν το παιδί, ενώ παράλληλα του μαθαίνουν πώς να ελέγχει μόνο του το περιβάλλον του. Για παράδειγμα: «Βάλε δύναμη στα χέρια, για να κρατηθείς γερά!», «Όταν κατεβαίνουμε κατηφόρα πατάμε στο πλάι», «Αισθάνεσαι δυνατά τα χέρια και τα πόδια σου;», «Σκαρφαλώνουμε ως εκεί που μπορούμε και που θυμόμαστε πώς να κατέβουμε», «Αισθάνεσαι ασφαλής;», «Στο μονοπάτι περπατάμε».
Το ριψοκίνδυνο παιχνίδι είναι ωραίο!
Θα λέγαμε πως το σφίξιμο που νοιώθεις στην καρδιά όταν είσαι παιδί και παίζεις ριψοκίνδυνα, μοιάζει με εκείνο που νοιώθεις όταν είσαι μεγάλος και ερωτεύεσαι…